Wat is een burn out? Herkennen, herstellen en ondersteuning van een psycholoog

12 juni 2023
Gezondheid

In deze blog kan je lezen wat een burn out precies is. Daarbij kijken we naar de verschillende stadia die voorafgaan aan een burn out, zoals stress en overspannenheid. Je ontdekt hoe het herstelproces na een burn out eruitziet en hoe je samen met een psycholoog in Veldhoven kunt werken aan je herstel. Aan het einde van de blog delen we ook vijf waardevolle tips over hoe je beter om kunt gaan met een burn out

Een burn out is een uitputtingsreactie van lichaam en geest als gevolg van langdurig overbelasting en stress. Je kan het zien als een batterij die te leeg getrokken wordt. Wanneer de batterij eenmaal te leeg is, kost het heel veen moeite om het energieniveau weer op pijl te krijgen. Of je een burn out krijgt is afhankelijk van verschillende factoren. Daarbij spelen bepaalde persoonskenmerken een belangrijke rol. Maar wanneer je deze persoonskenmerken hebt, wil het nog niet altijd zeggen dat je ook een burn out krijgt. Vaak is het zo dat de situatie zo moet zijn dat al deze kenmerken getriggerd worden. 

Wat is een burn out?

Een burn out is een toestand van extreme fysieke en mentale uitputting als gevolg van langdurig blootstelling aan stress. Het treedt op wanneer de eisen van werk, privéleven of andere verplichtingen de draagkracht van een persoon overschrijden. Dit betekent dat er vaak grenzen overschreden. Het overschrijden van grenzen gebeurt vaak voor langere periodes (denk aan maanden of jaren). Dit kan omdat het lichaam stresshormonen aanmaakt (cortisol, adrenaline, enz.) die het gevoel geven dat er nog energie is, terwijl dit niet het geval is. Er komt een moment dat zelfs de hormonen niet meer het gevoel van energie kunnen geven. Dan is het lichaam dusdanig uitgeput dat het een burn out tot gevolg heeft. 

Een burn out gaat vaak gepaard met gevoelens van cynisme, verminderde prestaties en emotionele uitputting. Het is daarbij belangrijk om een burn out tijdig te herkennen en actie te ondernemen om zo ernstige gevolgen op de lange termijn te voorkomen. Het is namelijk zo dat hoe eerder een burn out onderkent wordt, hoe minder lang het herstelproces is.

Stadia die voorafgaan aan een burn out:

  1. Stress: Stress is een normale reactie van het lichaam op uitdagende situaties. Vaak geven mensen aan het beste te presteren onder een bepaalde mate van stress. Dit komt doordat de stress hormonen zorgen voor een extra scherpte in de zintuigen en denken. Het kan echter problematisch worden als stress langdurig aanhoudt en er geen tijd is om te herstellen. Wanneer de stress chronisch wordt, kan dit leiden tot overspannenheid. 
  2. Overspannenheid: Overspannenheid is een staat van verhoogde vermoeidheid, prikkelbaarheid en emotionele uitputting. Je voelt je overweldigd door de eisen en verantwoordelijkheden in je leven. In de beginstadia van overspannenheid leef je van weekend tot weekend omdat dat de momenten zijn dat je tot rust kan komen. In een later stadium van de overspannenheid leef je van vakantie tot vakantie omdat zelfs de weekenden niet meer genoeg tijd geven om te herstellen van de stress. Daarom is dit een belangrijk waarschuwingssignaal dat je grenzen overschreden worden en dat er actie nodig is om verdere escalatie te voorkomen. 
  3. Burn out: Als er niet ingegrepen wordt wanneer je overspannen bent, kan dit uiteindelijk leiden tot een burn out. Bij een burn out voel je je volledig uitgeput zowel fysiek als emotioneel. Dit kan zo ver gaan dat 15 minuten in de tuin werken 2 uur lamgeslagen tot gevolg heeft. Daarbij verlies je interesse en motivatie en lijken zelfs dagelijkse taken onoverkomelijk. 

Herstelproces en samenwerking met een psycholoog:

Het herstel van een burn out is een individueel proces dat tijd en toewijding vereist. Een psycholoog in Veldhoven kan je begeleiden en ondersteunen bij dit proces. Samen gaan jullie werken aan de persoonskenmerken die ertoe geleid hebben dat je in een burn out terecht bent gekomen. Deze kenmerken worden bij de kern aangepakt en dat is het moment dat ze tot ontwikkeling zijn gekomen. Daarnaast helpt een psycholoog je bij het herstellen van je energieniveaus, het verminderen van stress en het opbouwen van veerkracht. Dit doe je in een omgeving waar jij je veilig voelt om je emoties te delen en waar je nieuwe vaardigheden aan kan leren om beter om te gaan met stress. 

5 tips om om te gaan met een burn out:

  1. Erken en accepteer: Veel mensen vinden het lastig om te erkennen dat ze een burn out hebben. Vaak wordt de vergelijking gemaakt met andere mensen in de omgeving die ook een burn out hebben. De gedachte die daarbij vaak voorkomt is ‘maar die heeft het toch veel erger, heb ik dan wel een burn out?’ Daarna is het belangrijk de accepteren dat je een burn out hebt en dat je rust nodig hebt. Wees niet te hard voor jezelf en geef jezelf toestemming om te rusten en te herstellen. 
  2. Stel grenzen: Een van de persoonskenmerken van mensen met een burn out is het moeite hebben met grenzen stellen. Daarom is het belangrijk te leren om grenzen te stellen. Oefen daarmee in een veilige omgeving bij iemand die je volledig vertrouwt. Vanuit daar kan je uitbouwen naar andere mensen. Zeg daarbij nee tegen taken en verantwoordelijkheden die je te veel belasten. Prioriteer zelfzorg en rust.
  3. Creëer balans: Zoek naar een goed evenwicht tussen werk, ontspanning en andere verplichtingen. Vaak zien wij bij onze psychologenpraktijk in Veldhoven dat hoe meer stress het werk oplevert, hoe meer activiteiten die rust geven of energie, weggestreept worden. Dit totdat er uiteindelijk alleen maar werk en rust overblijft. Plan daarom regelmatig momenten van ontspanning en zorg voor voldoende slaap en lichaamsbeweging. Mensen worden namelijk niet vermoeid van te veel doen, maar van te weinig dingen doen die energie geven!
  4. Praat erover: Zoek steun bij vrienden, familie of een professionele hulpverlener. Probeer zo open mogelijk te praten over je gevoelen en je emoties. Het delen van je ervaringen kan enorm opluchten en nieuwe inzichten bieden. 
  5. Leer stressmanagementtechnieken: Ontdek technieken zoals ademhalingsoefeningen, meditatie of mindfulness. Deze technieken geven je in eerste instantie rust in je hoofd en helpen je om de stress te verminderen. Daarbij krijg je doordat je bewuster leeft ook een beter beeld van jezelf waardoor je beter en makkelijker met moeilijke situaties om kan gaan.

Conclusie

Een burn out is een serieuze aandoening die tijd en aandacht vraagt. Het is essentieel om de stadia die voorafgaan aan een burn out, zoals stress en overspannenheid, te herkennen en tijdig actie te ondernemen voordat het overgaat naar een burn out. Door hulp te zoeken bij een psycholoog in Veldhoven kan dit je helpen bij het herstellen en het ontwikkelen van veerkracht. Daarnaast ga je aan de slag om je inefficiënte persoonlijkheidskenmerken aan te pakken om zo toekomstige burn outs te voorkomen. Onthoud dat zelfzorg en het stellen van grenzen cruciaal zijn bij het omgaan met een burn out. Met de juiste ondersteuning en technieken kun je de weg naar herstel bewandelen en een gezonde balans in je leven herstellen.